گیربکس اتوماتیک یکی از اجزای حیاتی یک خودرو است که نقش بسیار مهمی در عملکرد و کارایی آن دارد. این گیربکس، وظیفه تنظیم نیرو و سرعت انتقالی بین موتور و چرخها را بر عهده دارد. در مقایسه با گیربکس دستی که نیازمند دستیابی به دندهها و کاربری فیزیکی است، گیربکس اتوماتیک به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت راننده، دندهها را تغییر میدهد.
اجزای داخلی گیربکس اتوماتیک شامل تورک کنورتر، گیربکس پلانتاری، بند ترمز، صفحه تنظیم دنده و... میشوند. این اجزا با همکاری و تعامل با یکدیگر، توانایی تغییر دنده و تنظیم نیروی انتقالی را فراهم میکنند. در ادامه مقاله درباره هریک از این اجزا و قطعات گیربکس اتوماتیک بیشتر صحبت خواهیم کرد.
آشنایی با اجزای داخلی گیربکس اتوماتیک و عملکرد هرکدام
در این بخش به معرفی قطعات گیربکس اتوماتیک میپردازیم. از مهمترین اجزای گیربکس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مبدل گشتاور یا تورک کانورتر (Torque Converter)
گیربکسهای اتوماتیک بدون کلاچ عمل میکنند و به جای آن از مبدل گشتاور استفاده میکنند. مبدل گشتاور وظیفه تبدیل و انتقال گشتاور را بدون استفاده از کلاچ بر عهده دارد. این عمل باعث افزایش قیمت گیربکس اتوماتیک میشود.
اگر سیستم انتقال قدرت به موتور متصل باشد، مبدل گشتاور قادر به تعویض دنده به درستی نخواهد بود و ممکن است دندهها گیر کنند. مبدل گشتاور نوعی کوپلینگ مایع است که به موتور اجازه میدهد تا مستقل از سیستم انتقال قدرت بچرخد. به همین دلیل، مبدل گشتاور یکی از اجزای اصلی گیربکس اتوماتیک است.
پمپ روغن (Oil Pump)
این پمپ وظیفه انتقال روغن گیربکس را از مخزن به بدنه گیربکس دارد. این روغن، قسمتهای چرخدنده و مبدل گشتاور گیربکس را تغذیه میکند. اگر پمپ دچار نشتی شود یا دندههای آن خراب شوند، با مشکلاتی مانند کاهش فشار روغن گیربکس، عملکرد نادرست تعویض دنده و عملکرد نامناسب بخش خنک کننده و افزایش دما در گیربکس مواجه خواهید شد.
چرخدنده سیارهای (Planetary Gear)
گیربکسهای اتوماتیک معمولاً دارای یک یا چند چرخدنده سیارهای هستند. این چرخدندهها از 4 بخش تشکیل شدهاند که شامل قسمت دنده خورشیدی (که بخش اصلی آن است)، قسمت حملکننده سیاره، قسمت چرخدنده سیارهای و قسمت حلقهدنده هستند.
چرخدنده رینگ تمام چرخدندههای سیارهای را با یک حلقه احاطه کرده و کل سیستم را به هم متصل میکند. این سیستم با قفل کردن همزمان دو تا از سه مجموعه چرخدنده کار میکند. با قفل شدن سایر چرخدندهها در جای خود، دندههای زیادی ارائه میشود.
کلاچ
کلاچ یکی از اجزا داخلی گیربکس اتوماتیک است که در گیربکسهای دستی نیز وجود دارد. در گیربکسهای دستی، انتخاب دنده عملکرد سادهای دارد، اما در گیربکسهای اتوماتیک این فرایند پیچیدهتر است. در گیربکس اتوماتیک، سیستم انتقال قدرت از کلاچ پک استفاده میکند.
کلاچ پک شامل چندین صفحه فشرده شده است. وقتی فشار روغن به کلاچ پک اعمال میشود، تعداد مشخصی از کلاچها قفل میشوند و نتیجه آن خروجی مورد نظر حاصل میشود. عملکرد بخش کلاچگیری بسیار پیچیده است، اما برخی شرکتها توانستهاند عملکرد قابل قبولی از این سیستم ارائه دهند.
شفت خروجی (Output Shaft)
پس از اتمام عملیات داخلی گیربکس اتوماتیک، قدرت به شفت خروجی منتقل میشود. شفت خروجی وظیفه انتقال قدرت به شفت درایو را بر عهده دارد.
باند ترمز (Brake Band)
باند ترمز هدف اصلی نگه داشتن موقت چرخدندههای سیارهای است. زمانی که فشار روغن به پشت پمپ هدایت میشود، پیستون حرکت میکند و نیروی پیستون بر فنر برتری میگذرد و قفل بست فشار را اعمال میکند و باند قفل کننده شروع به کار میکند. با افزایش فشار پیستون، قدرت ترمزگیری افزایش مییابد.
فیلتر روغن (Oil Pan)
فیلتر روغن یکی از اجزا گیربکس اتوماتیک است. وظیفه اصلی آن جداسازی ذرات ریز از روغن گیربکس است. اگر این کار به طور صحیح انجام نشود، میتواند صدماتی به گیربکس وارد کند.
کنترل والف یا ساعت گیربکس (Valve Body)
بدنه سوپاپ یا ساعت گیربکس، کنترل کننده تمام عملکردهای گیربکس است. این قطعه با استفاده از روغن کنترل، فشار روغن را به تمام اجزا انتقال دهنده هدایت میکند. هرچند که مایع انتقال در هر قسمت از مبدل گشتاور تا پک کلاچ نیست، تا زمانی که بدنه سوپاپ تعیین کند کدام قسمت باید روغن را دریافت کند.
شیر برقی
شیر برقی در گیربکس اتوماتیک شیر برقی در گیربکس اتوماتیک یک قطعه الکترومکانیکی است که وظیفه کنترل جریان روغن گیربکس را دارد. این شیر برقی به وسیله سیگنالهای الکتریکی کنترل میشود و موقعیت و عملکرد آن توسط سیستم کنترل الکترونیکی گیربکس اتوماتیک مدیریت میشود.
کامپیوتر گیربکس اتوماتیک (TCU)
کنترل واحد گیربکس اتوماتیک (TCU) مسئول کنترل عملکرد گیربکس است. این واحد اطلاعات مختلفی را از طریق سنسورهای مختلف دریافت کرده و با پردازش این اطلاعات، تعویض دنده را برای بهترین قدرت و مصرف سوخت مناسب انجام میدهد. در عملکرد TCU، پارامترهای زیادی برای تعویض دنده در نظر گرفته میشود.
چرا باید به تعمیر و سرویس به موقع اجزای گیربکس اتوماتیک توجه کنیم؟
تعمیر و سرویس به موقع اجزای داخلی گیربکس اتوماتیک دارای اهمیت زیادی است. در زیر تعدادی از دلایل این موضوع را بررسی میکنیم:
- افزایش عمر استفاده: تعمیر و سرویس منظم قطعات گیربکس اتوماتیک کمک میکند تا عمر مفید آنها افزایش یابد. با رعایت زمانبندی مناسب برای تعمیرات و جایگزینی قطعات، ممکن است خرابیهای جدی و ناگهانی در آینده جلوگیری شود.
- عملکرد بهتر: تعمیر و سرویس به موقع به اجزای داخلی گیربکس اتوماتیک کمک میکند تا به صورت بهینه و با عملکرد بهتر کار کنند. سیستم های روغنرسانی، کلاچ ها، و سایر قطعات ممکن است با گذشت زمان و استفاده معیوب شوند، اما با تعمیرات و نگهداری به موقع، این مشکلات قابل رفع هستند.
- ایمنی و قابلیت اطمینان: هرگونه خرابی یا عدم عملکرد صحیح در اجزای گیربکس میتواند به عملکرد خودرو و قدرت آن ضربه بزند و حتی مشکلات ایمنی ایجاد کند. تعمیرات و سرویس به موقع این اجزا، رانندگی ایمن تر و مطمئنتر را تضمین میکند.
- جلوگیری از خرابی های جدی: گیربکس اتوماتیک دارای قطعات پیچیده است که با استفاده مکرر و طولانی مدت، ممکن است خراب شوند. با تعمیرات و سرویس به موقع، مشکلات کوچک و نشانههای ابتدایی خرابی میتوانند تشخیص داده شده و از خرابی های جدی تر جلوگیری شود. این موضوع میتواند صرفه جویی در هزینه های تعمیرات بزرگتر در آینده را به همراه داشته باشد.
بنابراین، توجه به تعمیر و سرویس به موقع اجزای داخلی گیربکس اتوماتیک از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند به افزایش عمر، بهبود عملکرد و حفظ ایمنی و ارزش خودرو کمک کند. در زمینه تعمیر سرویس گیربکس اتوماتیک همچنین تعویض روغن آن، انتخاب تعمیرگاه مناسب اهمیت زیادی دارد.
شما عزیزان میتوانید تعمیر گیربکس اتوماتیک، قطعات آن و تعویض روغن گیربکس اتوماتیک در کرج را با اطمینان خاطر به مجموعه حرفهای و باتجربه گیربکس علی بسپارید و از خدماتی چون گارانتی بلندمدت و مشاوره رایگان بهرهمند شوید.